Maria Gorczyńska
data urodzenia : 27.01.1899 Lublin
data śmierci : 23.06.1959 Warszawa
aktorka, reżyser, dyrektor teatru;
Ukończyłą Szkołę Dramatyczną w Warszawie.
Już podczas nauki zaczęła grać na scenie Teatru Polskiego. Na popisie aktorskim zwięczającym naukę sceniczną zagrała znakomicie dramatyczną rolę Młynarki w Zaczarowanym kole wg L.Rydla , oraz Krasawicę w sztuce pt. Bolesław Śmiały wg S.Wyspiańskiego.
W szkole teatralnej była ulubienicą Stanisławy Wysockiej , która uważała Gorczyńską za bardzo zdolną i rokującą wielkie nadzieje aktorkę. To ona poradziła początkującej artystce , by nie marnowałą swojego talentu na farsy i komedyjki.
Przez całą karierę zawodową związana głównie z teatrami stołecznymi. Na tych scenach stworzyła wybitne kreacje , które przeszły do historii teatru polskiego m.in. Hania - Głupi Jakub (T.Rittner) w reż. J.Ślwickiego - T.Narodowy (1930), Milonia Caesonia - Kajus Cezar Kaligula (K.H.Rostworowski) w reż. L.Schillera - T.Polski (1934), Lady Milford - Intryga i miłość (F.Schiller) w reż. A.Węgierki - T.Narodowy (1934).
Ogromnym powodzeniem cieszyła się sztuka Dowód osobisty rodziny Zebrzydowieckich autorstwa M. Jasnorzewskiej - Pawlikowskiej, gdzie Gorczyńska odtwarzała specjalnie napisaną dla niej rolę Malwy. Maria Gorczyńska była ulubioną aktorką Jasnorzewskiej i z myślą o niej powstała również kontynuacja sztuki pod tytułem Popielaty welon, która była wystawiana w Teatrze Narodowym w 1939r.
Równocześnie z rozwijającą się karierą sceniczną , nabierała tempa jej kariera filmowa. Wystąpiła w szeregu filmach epoki kina niemego , by następnie zabłyszczeć na srebrnym ekranie w filmie dźwiękowym. Zagrała w pierwszej wersji filmu pt. Trędowata (1926) , gdzie wcieliła się w postać Rity. Kolejną znaczącą rolą filmową była Lucy Zuckerowa w filmie Ziemia Obiecana (1927). w latach 30 - tych zagrała kilka ról w filmie dźwiękowym m.in Adę Nałęcz w głośnym melodramacie pt. Moi rodzice rozwodzą się (1938).
Podczas wojny , nie występowała . Pracowała jako kelnerka w kawiarni U Aktorek. Należała do AK. Brała udział w Powstaniu Warszawskim, była łączniczką w zgrupowaniu "Bartkiewicz".
Po wojnie występowała gościnnie w wielu miastach Polski . Po powrocie do Warszawy występowała najpierw w zalożonym przez siebie Teatrze Klasycznym , następnie została zaangażowana do Teatru Polskiego , w którym występowała do śmierci.
Do najwybitniejszych osiągnięć scenicznych po wojnie , należy niewątpliwie rola Berty Sonnenbruch w sztuce Leona Kruczkowskiego - Niemcy w reż. E.Axera ( Teatr Współczesny - 1949 ). Ostatnią rolą Gorczyńskiej była Marta ,siostra Szambelana w sztuce Głupi Jakub wg T.Rittnera w reż. J. Romanówny (T. Polski - 1959 ).
Współpracowała z Teatrem Polskiego Radia. Po wojnie w filmie wystąpila tylko raz , skupiając sie przede wszystkim na działalności teatralnej . W 1953 odznaczona Orderem Odrodzenia Polski.
Zmarła po krótkiej chorobie. Spoczeła na Starych Powązkach - kwatera 236- IV - 24.
