Xenia Grey
data urodzenia: 17.02.1904 Alaska
data śmierci: 18.01.2003 Skolimów
śpiewaczka,aktorka;
Właściwie Ksenia Martysz - Mikuszewska. Żona śpiewaka Mariana Demara ( właśc. Mikuszewski) .
Xenia Grey urodziła się na wyspie Kodiak w stanie Alaska.
Po powrocie do kraju zamieszkała z rodzicami w Sosnowcu.
Ukończyła Konserwatorium Warszawskie w Warszawie. Śpiewu uczuła się pod kierunkiem prof. Edmunda Heintzego, gry aktorskiej u Aleksandra Zelwerowicza.
Po ukończeniu Konserwatorium została zaangażowana przez Zdzisława Górzyńskiego do teatru pod nazwą Operetka Reprezentacyjna .
Debiutowała w operetce Księżna Chicago - Emericha Kalmana , obejmując role po wielkiej gwieździe Elnie Gistedt. Następnie wystąpiła w operetce Jedna jedyna noc - Roberta Stolza po czym teatr zamknięto.
W sezonie 1930/31 występowała w zespole Teatru Wielkiego w Poznaniu, role z tego okresu m.in. Violetta Catalini - Fiołek z Montmartre ( E. Kalman ) w reżyserii Józefa Sendeckiego, Hrabianka Stasia - Księżniczka Czardasza ( E. Kalman ) w reżyserii Józefa Sendeckiego. W kolejnym sezonie występowała w teatrach łódzkich, następnie w Warszawie w Teatrze Nowości , gdzie zagrała w przedstawieniach Wiktoria i jej huzar oraz w polskiej premierze operetki Kwiat Hawajów , gdzie partnerowała Wojciechowi Ruszkowskiemu.
Od 1936 roku ponownie w Teatrze Wielkim w Poznaniu. W tym okresie występowała w operetkach m.in. Hrabia Luxemburg jako Julia Vermont, Bal w Savoyu jako Daisy Parker. W 1937 roku występowała w Teatrze Miejskim w Bydgoszczy, gdzie odniosła duzy sukces w operetce Carewicz ( F. Lehara) kreując postać Soni. Na scenie bydgoskiej zagrała jeszcze Leontynę w Diabelskim jeźdźcu oraz Helenę w Polskiej krwi.
W sezonie 1938/39 występowała w zespole wileńskiego Teatru Lutnia. Na scenie tego teatru Xenia Grey odniosła niebywały sukces w operetce Rose Marie (R. Frimla).
W Wilnie zagrała jeszcze Lizę i wdzięczną Japonkę w Krainie uśmiechu ( F. Lehar ), Lia San - Wiktoria i jej huzar ( P.Abraham ), Hrabina - Wiedeńska krew ( J. Strauss), Katarzyna - Król włóczęgów ( R. Friml ).
Na sezon 1939/40 została zaangażowana przez Leopolda Pobóg - Kielanowskiego do Teatru Wielkieg na Pohulance. Na tej scenie odniosła sukces kreując postać Lulu w sztuce Dama od Maxima ( G.Feydeau ) w reżyserii Ziemowita Karpińskiego.
Podczas II wojny światowej znalazła się w Warszawie , gdzie występowała w teatrach jawnych m.in. w Teatrze Miasta Warszawy. Po wojnie za występy w jawnych teatrach została ukarana przez ZASP trzymiesięcznym zakazem występowania w Warszawie.
Kolejne lata to występy na wielu scenach Polski ( Kraków, Wrocław,Gliwice ).
W 1960 roku została zaangażowana przez Barbarę Kostrzewska do Teatru Muzycznego w Lublinie, na tej sceniew 1976 roku obchodziła jubileusz 45 - lecia pracy artystycznej.
Po wojnie stworzyła szereg krecji scenicznych , z czego niewątpliwym sukcesem artystki była rola Silvi Varescu w operetce Księżniczka czardasza, którą powtarzała przeszło 300 razy objeżdzając z nią całą Polskę. "Na czoło wysuwa się postać Silvy Varescu,Księżniczki czardasza w kapitalnym wprost wykonaniu Xeni Grey. Ciągle świeży głos o przebogatej dynamice ,werwa, temperament sceniczny, wysokiej klasy gra aktorska - to największe zalety pani Grey. Lucyna Messal , Kazimiera Niewiarowska i Mela Grabowska odrodziły się bez reszty w doskonałej ich następczyni" - Życie Lubelskie (1948)
Inne powojenne role Xeni Grey to m.in. : Giuditta Grisi - Domek trzech dziewcząt , Hanna Glavari - Wesoła wdówka , Riquette - Wiktoria i jej huzar, Dolores - Nie ma czasu na miłość, Mrs. Bobulińska - Panna wodna, Dorota - Krakowiacy i górale, Pani Pearse - My Fair Lady, Baronowa von Othegraven - Krysia leśniczanka.
Po wojnie artystka zajmowała się także reżyserią . W Lublinie wyreżyserowała mi.in operetki : Bal w Savoyu, Carewicz, Wesoła wdówka.
Ostatnie lata życia Xenia Grey spędziła w Domu Artysty Weterana w Skolimowie.
Zmarła 18.01.2003 roku , została pochowana na Cmentarzu Prawosławnym w Warszawie.
