Helena Grossówna
data urodzenia : 25. 11. 1904 Toruń
data śmierci : 1.07. 1994 Warszawa
aktorka, tancerka
Właściwie Helena Cieślińska - Gross
primo voto Gierszal , secundo voto Cieślińska
Ojciec Leonard Gross , był rzeźnikiem , zajmował się także hodowlą bydła, matka Waleria z domu Winiawska zajmowała się domem. Ojciec Heleny zmarł w 1910 roku, pozostawiając żonę z czwórką dzieci. Sytuacja w domu była trudna. Helena by pomóc matce , w wieku 15 lat zaczęła pracować najpierw w charakterze uczennicy , potem jako ekspedientka w sklepie . Od wczesnej młodości marzyła o scenie . Pragnęła zostać tancerką. Swoją przygodę w teatrze zaczynała jako chórzystka i statystka, z czasem powieżano jej także zadania taneczne. Z racji, iż gaża teatralna była niska Grossówna jednocześnie pracowała na stanowisku ekspedientki. W tym czasie kierownikiem Operetki Teatru Miejskiego w Toruniu , w którym występowała Grossówna był Witold Zdzitowiecki , który pierwszy zwrócił uwagę na talent sceniczny Heleny. Wraz zespołem wyjeżdżała na objazdy do pobliskich miast ( Grudziąc, Bydgoszcz , Ciechocinek ).
W 1923 roku poznaje finasistę Jana Gierszalę. Był on zarządcą majątku Poli Negri zarówno w Polsce jak i podparyskiej rezydencji . To za jego sprawą Grossówna znalazła się we Francji , gdzie zaczeła pobierać lekcje tańca i choreografii u sławnej tancerki Matyldy Krzesińskiej. 14.08.1928 roku Helena Grossówna i Jan Gierszal pobierają się .
W owym czasie należała do zespołu baletowego , który był finansowany przez Polę Negri. W reperuarze zespołu były przedstawiane układy taneczne m.in. mazur , krakowiak, obertas. Z tym zespołem artystka wystąpiła 18.12.1929 na scenie Theatre des Champs - Elysees, ponadto występowali we Włoszech i Szwajcarii.
W 1930 roku po raz pierwszy staje na planie filmowym. Zagrała epizod w polskiej wersji obrazu filmowego pt. Tajemnicaa lekarza, który reżyserował Ryszard Ordyński. W filmie grali : Ludwik Solski, Kazimierz Junosza - Stępowski , Maria Gorczyńska , Zbyszko Sawan. O tym epizodzie tak pisała prasa polska : "Był tam też epizod, który dzwięcznym, dziewczęcym sporanem wygłasza urocza i gibka tancerka scen zagranicznych , prześliczna rodaczka nasza Helena Grossówna, która po tej epizodycznej rólce napewno sięgnie wkrótce po laury filmowe" tak prorokował poczytny wówczas tygodnik "Kino". Jednak na prawdziwe laury filmowe artystka , bedzie czekała jeszcze kilka lat.
W 1930 roku wraz z męzem wracają do kraju . Zostaje zatrudniona jako tancerka i choreograf w toruńskim teatrze. Układa tańce do operetek , które wystawia Teatr Miejski w Toruniu m.in Hrabina Marica, Krysia leśniczanka, Czar walca. Była także założycielką jak to określała zespołu tańca prawie akrobatycznego. Z tym zespołem wyjechała do Poznania , gdzie została zaangażowana do Opery Poznańskiej. Była primabaleriną i kierowniczką baletu Teatru Wielkiego. W Poznaniu tańczyła w Carewiczu, Aidzie, Strasznym dworze. Zaczęła także śpiewać w operetkach i wodewilach. Wielką furorę jak się wtedy mówiło , zrobiła operetka Yacht miłości. Za namową Wojciecha Ruszkowskiego przenosi się do Warszawy , zostaje zaangażowana do Wielkiej Rewii i sławnego Cyrulika Warszawskiego. Jednocześnie szkoli intensywnie swój głos. W 1935 roku po raz kolejny staje na planie filmowym w obrazie Kochaj tylko mnie . Do wybuchu drugiej wojny światowej zagra aż w 17 filmach. W większości produkcje zachowały się do obecnych czasów. Grossówna z dnia na dzień staje się gwiazdą filmową . Filmy Piętro wyżej, Królowa przedmieścia, czy Zapomniana melodia biją rekordy popularności. Aktorce partneruja na ekranie ówcześni amanci i gwiazdorzy filmowi m.in. Aleksander Żabczyński, Eugeniusz Bodo , Adolf Dymsza. Jednocześnie nie zaniedbywuje teatru i kabaretu. Występuje na scenie stołecznego Teatru Letniego w sztuce Podwójna buchalteria, bieże udział w każdym programie Cyrulika Warszawskiego (m.in. Wieczna ondulacja, Ktoś z nas zwariował), następnie angażuje się do kabaretu Małe Qui Pro Quo , tu występuje w programach ( m.in Pod parasolem, Nic nie wiadomo, Strachy na Lachy). W 1939 roku nadano jej tytuł "Najpięknieszy uśmiech Warszawy" . Na styczeń 1940 roku planowała występy w Stanach Zjednoczonych . Pięknie zapowiadającą się karierę przerywa wybuch wojny.
We wrześniu prowadzi kuchnię dla obrońców Warszawy . Jest współzałożycielką kawiarnii "U filmowców", która mieściła się przy ulicy Złotej . Aby podnieść dochody tego interesu zaimprowizowano tam małą scenkę rewiową.
W konspiracji aktywnie działała już od jesieni 1939 roku, w rzeczywistości służyła w jednej ze specjalnych komórek informacyjnych AK . Podczas powstania miała stopień porucznika i pod pseudonimem "Bystra" dowodziła batalionem AK "Sokół". Po upadku powstania wywieziona została do filii obozu Grosslibars pod Magdeburgiem , potem do obozu Oberlangen. Tam doczekała wyzwolenia , przez żołnierzy z dywizji gen. Maczka. Jednym z oficerów był Tadeusz Cieśliński , który został wkrótce jej mężem ( Jan Gierszal zginął w obozie koncentracyjnym Matchausen).
Do Polski powraca w listopadzie 1946, zamieszkuje w Międzylesiu , dom który kupiła przed wybuchem wojny, ocalał , ale był w stanie ruiny.
Dalsza kariera aktorska staneła pod znakiem zapytania. Nikt nie chciał angażować aktorki z przeszłością AK-owską. Pracę teatralną rozpoczyna aktorka w utworzonej w Łodzi "Syrenie", za namową Gozdawy wyjeżdża do Krakowa , gdzie występuje w kabarecie Siedem Kotów , grając Penelopę w szuce autorstwa Gozdawy i Stępnia pt. "Moja żona Penelopa". Następnie powróciła na scenę łodzkiej Syreny. W owym czasie spotkała znanego konfenasjera Antoniego Jaksztasa , który zaproponował jej współpracę , tak narodził się program zatytułowany "Koncert humoru i piosenki" Wraz z Jaksztasem objechali cała Polskę, wszędzie spotykała się Grossówna z wielkim uznaniem i sympatią . W 1948 roku rodzi syna i jednocześnie ogranicza występy , poświecając się macierzyństwu. Pozostaje na etacie w Teatrze Syrena , który na stałe zadomowił się w Warszawie. 21.02.1965 roku obchodzi jubileusz 40 - lecia pracy artystycznej , który odbywa się w Sali Kongresowej, jednocześnie przechodzi na emeryturę i definitywnie rozstaje się z aktorstwem.
Zmarła 1.07.1994 w Warszawie , pochowana na cmentarzu parafialnym w Zerzniu.
