Anna Jaraczówna
data urodzenia: 28.05.1916 Moskwa
data śmierci: 4.05.1979 Warszawa
aktorka;
JARACZÓWNA Anna Krystyna, także Hanna, zamężna Górkiewicz (28 V 1916 Moskwa - 4 V 1979 Warszawa), aktorka. Był córką Stefana Jaracza (zob. t. 1) i Jadwigi Jaraczowej z Daniłowiczów (zob. t. 1.), żoną Maksymiliana Górkiewicza, (ślub 28 II 1938). Po ukończeniu gimn. w Warszawie przygotowywała się do zawodu aktorskiego pod kier. ojca. Debiutowała 8 VI 1932 w warsz. T. Ateneum w roli Nataszy ("Strach"). W 1933 zdała egzamin kwalifikacyjny ZASP-u. W 1933-35 występowała w T. Nowa Komedia i T. Aktora. Rolę Hesi ("Moralność pani Dulskiej") zagrała wg opinii A. Słonimskiego "z niezaprzeczoną rasową swadą aktorską". W 1935-39 należała do zespołu T. Ateneum. Grała Basię ("Majster i czeladnik"), Agatkę ("Szkoła żon"), Duniaszę ("Ożenek"), Alicję ("Cieszmy się życiem"), Żermenę ("Szóste piętro"). Cieszyła się uznaniem krytyki przyznającej jej "zdolności dramatyczno-liryczne" i wyróżniającej ją za "delikatność gry" i "przemiłą, pełną prawdziwego talentu ekspresję głosu" ("Album artysty polskiego"). W czasie II wojny świat, przebywała pocz. w Lublinie, potem w Warszawie. W 1941 w związku ze sprawą Igo Syma została aresztowana; zwolniona po miesiącu, pracowała jako kelnerka. Jesienią 1944 znalazła się w Krakowie i występowała w miejscowym jawnym T. Powszechnym. W 1945 grała w T. Miejskim w Lublinie, w sez. 1946/47 w T. Wojska Polskiego w Łodzi; od 1948 w Warszawie: 1948-52 w T. Nowym i od 1952 do końca życia w T. Ateneum. W okresie powojennym występowała w rolach drugoplanowych, ale nawet epizodom potrafiła nadać rys charakterystyczny, który utrwalał postać w pamięci widzów. Grała m.in. Fiewronię Pietrowną ("Rewizor"), Marynę ("Uczone białogłowy"), Zehrę ("Dziwak"), Kobietę ("Proces" wg F. Kafki), Dziewkę ("Szewcy"), Matkę ("Biografia"). Występowała w filmach polskich.
Bibl.: Almanach 1978/79; Album artysty polskiego, Warszawa 1938; Hist. filmu t. 2, 4, 5; Jego siła; Krasiński: Jaracz (il.); Krasiński: Teatr Jaracza (il.); Słonimski: Gwałt; Pam. Teatr. 1963 z. 1-4 s. 206, 1965 z. 2 s. 199-221, z. 3-4 s. 457-58; Programy, IS PAN; Akta (tu fot.), ZASP.
Ikon.: R.Wyspiański: Portret, karyk., rys., tusz - MTWarszawa; Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, MTWarszawa, ZASP.
Film: 1937 - Dziewczęta z Nowolipek (f.); 1938 - Moi rodzice rozwodzą się (f.); 1948 - Ostatni etap (f.); 1957 - Pożegnanie z diabłem (f.); 1960 - Spotkania w mroku (f.); 1961 - Historia współczesna (f.); Kram z piosenkami (d.); 1962 - Wyrok (f); 1963 - Pasażerka (f.); 1964 - Naganiacz (f.); Wiano (f.); 1965 - Barwy walki (f.); Trzy kroki po ziemi (f.); 1965-1966 - Wojna domowa (s.tv); 1968 - Kiedy miłość była zbrodnią - Rassenschande (f.);
1969 - Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię (f.); 1970 - Album polski (f.); Co jest w człowieku w środku? (tv), Lokis (f.); 1971 - Gonitwa (tv); 1972 - Agnieszka (tv), Kici... kici... (tv), Ocalenie (f.); 1973 - Przejście podziemne (tv); 1974 - Janosik (f.), Janosik (s.tv), Zapamiętaj imię swoje (f.); 1975 - Bilans kwartalny (f.); 1976 - Brunet wieczorową porą (f.), Olśnienie (f.); 1977 - Ciuciubabka (tv), Gdzie woda czysta i trawa zielona (f.), Rebus (f); 1978 - Pejzaż horyzontalny (f.); 1979 - Szpital Przemienienia (f.); 1980 - Golem (f.); Fragm. kroniki i materiałów film. z 1979, Arch. WFD; Materiały - Archiwum TVWarszawa.
Nagrania: Role - Arch. Dok. Mech., Red. Dok. Inf. PR.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
