Eugenia Podborówna

data urodzenia : 23.10.1897 Warszawa

data śmierci : 16.01.1975 Warszawa

aktorka;

Właściwie Eugenia Podbór  zamężna Berterman.

 Była córką Jana i Salomei Podborów, żoną Emila Bertermana, wieloletnią towarzyszką życia - Tadeusza Chmielewskiego. Ukończyła gimn. i Warsz. Szkołę Dram. (1919), ale już od 1916 wy­stępowała w T. Letnim. W 1922-24 była aktorką w T. Miejskim w Toruniu, 1924-30 w T. Polskim w Poznaniu, w sez. 1930/31 w T. Miejskich we Lwowie. Od listopada 1945 do marca 1950 praco­wała w T. Nowym w Poznaniu (od września 1949 połączony z T. Polskim w T. Dramatyczne), od 1 IV 1950 do 31 XII 1954 w T. Powszechnym w Warszawie, od 1 I 1955 w T. Domu Wojska Pol., później Dramatycznym, od 1 X 1957 do 31 VIII 1963 w T. Klasycznym. Przeszła na emeryturę 1 IX 1963, ale występowała jeszcze do 1964. W pierwszych swoich sez. w Toruniu grała takie role, jak: Zosia ("Karykatury"), Wiślana ("Twardowski na Krzemionkach" J.N. Kamińskiego), Helena ("Sen nocy letniej"), Emma ("Prokurator Hallers"); w Poz­naniu i Lwowie występowała gł. w repertuarze ko­mediowym. W okresie powojennym była aktorką wyraźnie charakterystyczną i zwracała uwagę kry­tyki szczególnie postaciami mieszczek, które często karykaturowała; z rozmachem zagrała Dziurdziulińską ("Klub kawalerów"), "herod-babę z ciągotami do emancypacji" (K. Beylin). W karykaturach tych była pomysłowa np. jako Lebiediewa ("Umówiony dzień") "zabawnie przypominała pewną znaną osobistość ze świata literackiego Warszawy" (Jaszcz). Ale umiała swoje postacie również pogłębić. O roli Akuliny ("Mieszczanie") R. Szydłowski napisał, iż "trafnie od­dała kwocze usposobienie żony Biezsiemionowa", była "zahukaną, wykrętnie posłuszną, nie pozbawio­ną swej własnej polityki i wyrazu żoną" (J.N. Mil­ler). Inne ważniejsze role, to: Hela ("Pan minister"), Kunegunda Rucka ("Grochowy wieniec"), Dorota ("Ad­wokat i róże"), Pamfila ("Diabeł i karczmarka"), Daumowa ("Panna Maliczewska"), Radczyni ("Wesele"), Pa­ni Mi-Tsu ("Dobry człowiek z Seczuanu"), Doktorowa ("Żeglarz"), Zinaida ("Iwanow"). 
Bibl.: Almanach 1974/75; Kwaskowski; Teatr Dramatyczny m. st. Warszawy 1955-1958, Warszawa 1959 (il.); Wilski: Szkolnictwo; Express Wiecz. 1960 nr 169 (K. Beylin); Trybuna Maz. 1959 nr 50 (J.N. Miller); Trybuna Ludu 1958 nr 53, właśc. J.A.Szczepański) 1959 nr 59 (R. Szydłowski); Życie Warsz. 1975 nr 17; Afisze, Uniw. w Poznaniu; Akta (tu fot.), ZASP; Akta, ZUS Warszawa; Programy, IS PAN; Rymkiewicz: T. Powszechny. 
Ikon.: W. Bartoszewicz: Portret, rys., Szkicownik z lat 1947-1951 - Bibl. Raczyńskiego; J. Żebrowski: P. jako Pani Mi-Tsu (Dobry człowiek z Seczuanu), rys., repr. Ex-press Wiecz. 1956 nr 70 oraz P. jako Aniela (Damy i huzary), rys., repr. Express Wiecz. 1957 nr 194; Fot. - Arch. Dok. Mech., IS PAN, ZASP. 
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994